میلگرد:
میلگرد یا آرماتور، فولادی است که در بتن برای جبران مقاومت کششی پایین آن مورد استفاده قرار میگیرد. فولادی که به این منظور در سازههای بتن آرمه به کار میرود به شکل سیم یا میلگرد میباشد و فولاد میلگرد نامیده میشود. البته در موارد خاصی از فولاد ساختمانی نظیر ناودانی و یا قوطی نیز برای مسلح کردن بتن استفاده میشود.
در کشورهای مختلف فولاد میلگرد با استانداردهای متفاوتی تولید میشوند و در هر استانداردی طبقه بندی مشخصی در ارتباط با خواص مکانیکی فولادها وجود دارد. در ایران قسمت عمده فولادهای آرماتور که توسط کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید میشوند با استاندارد روسی مطابقت دارند.
از نظر تنوع قطر میلگردها نیز استانداردهای تولید کنندگان متفاوت است. در سیستم روسی که در کارخانجات ذوب آهن اصفهان مورد استفاده است میلگردها تا قطر ۴۰ میلیمتر ساخته میشوند.
مفتول ها:
یکی از پرکاربردترین محصولات در ساخت و ساز، نجاری، هنر و صنایع دستی سیم یا مفتول یا به عبارتی سیم مفتول میباشد، که هم به صورت مستقیم و هم به صورت مواد اولیه برای تولید محصولات دیگر به کار گرفته میشود.
مفتولها انواع گوناگونی دارند که بسته به کاربرد و محیط مورد استفاده، باید به دقت انتخاب شوند.
1.مفتول سیاه
2.مفتول گالوانیزه ( مفتول سفید )
3.مفتول مسوار
4.مفتول استنلس استیل (استیل نگیر)
5.مفتول فنر (پر کربن)
تسمه فولادی:
تسمه فولادی مقطعی است که ضخامت آن کم و عرض آن به نسبت ضخامتش زیاد است. تسمه فولادی کاربردهای گستردهای دارد و از آن در ساخت وسایل زیادی بهره میگیرند. یکی از پرکاربردترین نقاطی که از تسمه فولادی استفاده میکنند، کمربندهایی است که کپسولهایی مانند کپسول آتشنشانی را به دیوار متصل کرده است. همچنین برای نگهداشتن لولههای ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در انواع نرده و پنجره و تجهیزات کشاورزی و… ممکن است از تسمه فولادی استفاده کنند. سادهترین روش تولید تسمه فولادی برش بر روی ورق فولادی و تولید آن است؛ به همین دلیل قیمت تسمه فولادی وابستگی شدید به ورق سیاه در صنعت دارد. تسمهها در کل کاربردهای متفاوتی دارند، ولی بیشترین کاربرد آنها در بستن و محکم کردن اشیا است.
ورق های فولادی :
ورقهای فولادی از مقاطع بسیار پرکاربرد میباشند که به طور مستقیم مورد استفاده قرار میگیرند و یا در تولید مقاطع دیگر کاربرد دارند.ورق های فولادی تحت استانداردهای خاصی تعریف می شوند که استانداردهای رایج در ایران معمولاً دین آلمان می باشد.
براساس روش تولید میتوان ورقها را به دو دسته کلی نورد گرم و نورد سرد تقسیم کرد که در این قسمت به شرح آنها پرداخته میشود.
ورق فولادی نورد گرم:فرآیندهای گرمکاری در مقایسه با سردکاری مورد استفاده بیشتری قرار میگیرد زیرا به نیرو و انرژی کمتری نیاز دارند. نورد گرم در دماهای بالاتر از تبلور مجدد مواد اتفاق میافتد، در مورد فولادها این دما بالای 1000درجه سانتیگراد است. در ابتدا شمش یا تختال ها در بالای دمای فوق الذکر گرم میشوند، در مرحله بعدی وارد دستگاه نورد شده و نورد پیوسته شکل نهایی مطلوب (ورق یا پروفیل) را اعمال میکند.
فولاد نورد گرم به دلیل سرد شدن بعدی دچار تنشهای داخلی میشود و نتایج اندازهگیری های غیر یکنواخت و دارای تلرانس 2 تا 5% است. هم چنین به دلیل اکسید شدن دارای سطح پوستهای است و این موضوع باعث میشود دارای بالاترین کیفیت سطحی نباشد. با لمس سطح به راحتی میتوان محصولات نورد گرم را شناسایی کرد سطح ورق نورد گرم ناهموار و فاقد فیلم روغنی است. فولادهای نوردگرم زمانی که تلرانس دقیقی مدنظر نباشد گزینه خوبی خواهند بود در واقع برتری قیمت به دقت اندازهگیری دارند. برخی از موارد معمول استفاده از فولاد نورد گرم عبارتند از: ساخت و سازها، پایپ و تیوبها، قابهای کامیون، درب و قفسه بندی، ریل راه آهن، قطعات خودرو راه آهن.
ورق فولادی نورد سرد:برخلاف نورد گرم، نورد سرد فلز در زیر دمای تبلور مجدد آن اتفاق میافتد. کل فرآیند مانند نورد گرم شروع میشود تا شکل اولیه را بدون مقاومت زیاد بدست آورد. پس از آن ، این فلز در دمای اتاق خنک میشود. سپس محصولات نیمه نهایی به دستگاه نورد کاهش دهنده داده میشوند. این فلز در مورد فولاد کم کربن به ضخامت 5/0 تا 3 میلیمتر و در مورد فولاد ضد زنگ 5/0 تا 5 میلیمتر نورد میشود. این ماده با استفاده از روغن خنک میشود که در طول فرآیند نورد به عنوان روان کننده نیز عمل میکند. هرچه ورق فلز بین غلتک ها نازک میشود، سرعت آن افزایش مییابد. استحکام تسلیم فولاد نورد سرد بیشتر از فولاد نورد گرم است. به عنوان مثال، یک محصول فولاد نورد گرم ممکن است دارای استحکام تسلیم MPa 235 باشد. در مقایسه، یک محصول فولاد نورد سرد با همان ترکیب شیمیایی دارای استحکام تسلیم MPa 365 است.
ورق های گرم نوردیده (سیاه):به ورق هایی می گویند که کاربردهای ساختمانی دارد و از نظر کیفیت به اصطلاح از ST33 شروع می شود و به 52 ST ختم می شود.ورق های ST37از نظرسختی و نرمی معمولی میباشد و هرچه پایین تر از 37 ST باشد ورق نرم تر می شود.به عبارتی هرچه عنصر کربن در ورق های فولادی بیشتر باشد ورق سخت ترمی باشد مانند ST52 . ورق های گرم در کارخانه های فولادسازی مستقیماً از شمش ورق (بیلت) و گنداله آهن تولید می شود و اولین مراحل تولید ورق می باشد.برخی از ورق های فولادی در گروه ورق هایی با قابلیت کشش جای میگیرند، جهت بدنه کشتی و ماشین آلات سنگین که اصطلاحاً DD11 و DD12و DD13و همچنین STW22و STW24که نرم تر می باشد. قابل استفاده است و برخی دیگر در گروه ورق هایی با سختی بالا قرار میگیرند که جهت تولید لوله های تحت فشار و مخازن نفتی و غیره با استانداردهای 4 SPHT، 3و SPHT،SPHT2 ،SPHT1 همچنین ورق های A285 با گریدGRC و A596 با گرید GR ۵۵تا ۹۰ نیز برای مخازن تحت فشار و سیلندرهای فشار قوی مورد استفاده قرار می گیرند.
ورق های اسید شویی:ورق های اسید شویی شده نیز از ورق های گرم تولید می شود که طی پروسه ایی اسیدشویی می شوند و زغال های سطحی ورق و مقداری از ناخالصی ها گرفته می شود و قدری ظاهر ورق براق تر می شود یعنی نزدیک به ورق روغنی است.ورق های دیگری که برای لوله های نفت و گاز مناسب می باشند کیفیت GRB و X 42 و 46Xو 52 X را دارا هستند.همچنین برای کشتی سازی ورق های با کیفیت GR.A و NVA می باشد. برخی ورق های فولادی جهت رینگ و شاسی اتومبیل بکار میرود که بایستی ضد سایش و سخت باشند که از کیفیت SAPH370 و SAPH310، SAPH440 برخوردارند.همچنین کیفیت QSTE380 نیز ضد سایش و سخت میباشد.
ورق هاردوکس:مکانیسم ورق هاردوکس با ورق کورتن متفاوت است. سختی این فولاد به دلیل عناصری است که در ترکیب آن استفاده شده است. ورق هاردوکس علاوه بر سختی بالا از انعطاف پذیری و جوش پذیری بالایی برخوردار است.
ورق های گالوانیزه:ورق گالوانیزه ورق فولاد کربنی است که در هر دو طرف با روی پوشش داده شده است. برای تولید فولاد گالوانیزه دو روش وجود دارد: غوطه وری داغ و الکترو گالوانیزه.در غوطه وری گرم، فولاد از یک حمام روی مذاب عبور میکند. در الکترو گالوانیزه، یک لایه روی از طریق الکترولیز به فولاد متصل میشود. پوشش روی به طور موثر و اقتصادی از فولاد در برابر خوردگی محافظت میکند. روی نه تنها باعث محافظت از فولاد در برابر محیط میشود، بلکه از آنجا که از نظر الکتروشیمیایی واکنش بیشتری نسبت به فولاد دارد، برای محافظت از فولاد اکسید میشود و موجب حفاظت الکتروشیمیایی از فولاد میشود. فولاد گالوانیزه در صنایع بادی و خورشیدی، صنایع خودروسازی، صنایع ساختمانی و صنایع مخابراتی به کار برده میشوند.
ورق های رنگی:ورق فولادی پوشش داده شده رنگی یک ماده ترکیبی است که از یک ورق پایه و یک ماده پوشش دهنده تشکیل شده است که دارای مزایای مشخصه ورق فولادی و مواد آلی است و دارای مقاومت مکانیکی و ویژگی قالبگیری آسان ورق فولادی است، معمولاً مواد آلی تزئینی و مقاومت در برابر خوردگی خوبی دارند. زیرلایه ورق فولادی رنگی میتواند یک ورق نورد سرد، یک ورق گالوانیزه با غوطه وری گرم و یک ورق الکترو گالوانیزه باشد. انواع پوشش را نیز میتوان به پلی استر، پلی استر اصلاح شده سیلیکون، پلی وینیلیدن فلوراید و پلاستیول طبقه بندی کرد. حالت سطح ورق فولادی رنگی را می توان به ورق روکشدار، ورق برجسته و ورق چاپی تقسیم کرد.
ورق کورتن:در کنار سایر ورقها نوعی ورق به نام ورق کورتن مورد توجه قرار شده است. این ورق به دلیل استحکام و قابلیت حفاظت از خوردگی در فضاهایی استفاده میشود که در معزض خوردگی هستند. فولاد کورتن در ساخت مجسمه و همچنین نمای بیرونی ساختمانها کاربرد دارد. با تشکیل لایه زنگ زده روی این ورق، از خوردگی بیشتر محافظت میشود.
لوله:
لوله یا pipe از مقاطع طویل بسیار پرمصرف است. این مقاطع در انتقال سیالات نقش بسیار مهمی دارند. در صنایع مختلف با مصرف لوله به صورت زیر مواجه هستیم:
مصارف لولهکشی آب و فاضلاب ساختمان و تاسیسات صنایع نفت و گاز و پالایشگاهی بسته به روش تولید و جنس ماده اولیه در تولید لوله، قیمت لوله و نوع آن تغییر میکند. لوله درزدار یا درز جوش، لوله بدون درز یا مانیسمان و لوله استیل از گروهبندیها مختلف لوله هستند.
تیرآهن:
یکی از پر کاربرد ترین پروفیل های ساختمانی تیرآهن می باشد. به همین منظور شناخت این نوع پروفیل از نظر ابعاد، کاربرد آن و شناخت انواع مختلف آن حائز اهمیت می باشد. این محصول از دو لبه کناری با نام بال و یک قسمت میانی با نام جان تیرآهن تشکیل میشود.
تیرآهن به جز پروژه های ساختمانی در پروژه های صنعتی نیز کاربرد دارد. تیر آهن ها به سه دسته اصلی که طبق استاندارد های آنها شناسایی میشوند تقسیم میشوند:
تیرآهن IPE :این تیرآهن تحت استاندارد اروپا میباشد و ضخامت بال های آن ثابت و یکسان است. راحت ترین راه برای شناسایی این تیر آهن نگاه کردن به آن از یکی از دو سر تیر آهن میباشد که اگر به آهن نگاه کنید متوجه میشوید که ضخامت بال ها از ابتدا تا انتهای آن یکسان می باشد. در ایران از این نوع تیرآهن استفاده می شود و به همین دلیل این تیرآهن از محبوبیت بالایی بر خورد دار است.
تیرآهن INP :این تیرآهن تحت استاندارد روسیه و چین می باشد. ضخامت بال ها در این تیر آهن با فاصله گرفتن از جان آن کاهش پیدا می کند. این تیر آهن در ایران کاربردی ندارد و مورد استفاده مهندسین ایرانی نمی باشد.
تیرآهن IPB :این نوع تیرآهن دارای طول بیشتری نسبت به تیر آهن های IPE و INP می باشد. این تیرآهن ها با عنوان تیرآهن H و یا هاش شناخته می شود.
سپری:
سپری از بال و جان باریک و بلند ساخته میشود و به دلیل شکل ظاهری آن که شبیه به حرف T است به پروفیل T نیز معروف است. این محصول صنعتی و ساختمانی به دو صورت فابریک و پرسی تولید میشود؛ حتی در بعضی موارد تیرآهن را از وسط به صورت طولی برش میدهند و بدین صورت این مقطع را تولید میکنند. اگر در اتصالات قوی و اتصالاتی که ضخامت بالا نیاز دارند، قرار باشد مورد استفاده قرار بگیرند، تیرآهنهای سنگین و هاش را برش میدهند تا مقاومت و ضخامت مورد نیاز را بتوانند برای سپری مورد نظر ایجاد کنند.
از سایر محصولات فولادی می توان به قوطی فولادی و نبشی فولادی نیز اشاره کرد که در موارد مختلف صنعتی و ساختمانی مصرف می شوند.